Voedsel voor Zomertortels
Testen van op maat gemaakte voedselvelden
2021 tot 2023
Introductie
​
Ondanks de toenemende inzet van agrarisch natuurbeheer om boerenlandvogels te helpen, blijven zomertortels in aantal afnemen en dreigen ze te verdwijnen uit het landschap.
​
​Met ondersteuning van de Europese Commissie is in 2018 een internationaal actieplan (International Single Species Action Plan) voor de zomertortel opgesteld. Eén actie die als essentieel en urgent is bestempeld, is het ontwikkelen van Nationale Actieplannen en agrarische beheerpakketten om de zomertortel te helpen.
​
​
Onderzoek in Groot-Brittannië, waar de broedpopulatie ook ernstig onder druk staat, levert sterke aanwijzingen op dat voedseltekort door het verdwijnen van zadenrijke habitats één van de belangrijkste oorzaken is voor de achteruitgang van de zomertortel. Het dieet van zomertortels bestaat vrijwel uitsluitend uit zaden en traditioneel waren dit voornamelijk zaden van akkeronkruiden.
De intensivering van de landbouw in West-Europa in de afgelopen decennia heeft geleid tot het verlies van geschikte nest- en foerageerhabitat voor zomertortels (meer info).
​
Gezien de grote gelijkenissen tussen het Britse en Nederlandse klimaat en de ontwikkelingen in de landbouw, verwachten wij dat er in Nederland vergelijkbare problemen zijn met de voedselbeschikbaarheid voor de zomertortel. Dit wordt ondersteund door een voorstudie in Zeeland in 2019-2020, waaruit bleek dat de gezenderde zomertortels voor voedsel afhankelijk waren van specifieke en marginale plekken. Daarnaast werden vroeg in het voorjaar plaatsen bezocht waar door menselijk handelen ‘toevallig’ zaden beschikbaar waren, zoals boerderijerven met voersilo’s.
Dit onderzoek liet ook zien dat de zomertortels geen gebruik maakten van de akkerranden die in het kader van Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) waren aangelegd. The most likely explanation for this is that the vegetatie in de huidige ANLb-maatregelen is voor zomertortels vaak te hoog en te dicht, waardoor ze zich er niet doorheen kunnen bewegen en geen zicht op de omgeving (predatoren!) kunnen houden.
International Single Species Action Plan for the Turtle Dove
Action 1.2.1.1
“Put in place and further develop national agri-environment packages that create or maintain...
... seed-rich habitats within the species’ current or recent range. This may include bespoke seed packages that provide specific plant species that turtle-dove are known to feed on. “
​Het verbeteren van de voedselbeschikbaarheid is één van de maatregelen die bijdragen aan het herstel van de zomertortelpopulatie. Specifieke beheermaatregelen voor zomertortels verschillen van de huidige ANLb beheermaatregelen doordat ze gekenmerkt worden door een zeer open vegetatie met veel kale grond en veel zaden die gedurende het hele broedseizoen beschikbaar zijn.
Project focus
Dit onderzoek heeft als doel om robuuste uitspraken te kunnen doen over de bijdrage van speciaal op de zomertortel afgestemde voedselveldjes aan de voedselvoorziening, die, indien succesvol, opgenomen kunnen worden in het ANLb.
Dit onderzoeksvoorstel richt zich op het toepassen van beheermaatregelen gericht op het vergroten van het voedselaanbod, die voldoen aan de eisen van de zomertortel en het onderzoeken van de effectiviteit van deze maatregelen. Uit dit onderzoek komen concrete beheeradviezen, die opgenomen kunnen worden in het ANLb. Langs deze weg kunnen effectieve beheermaatregelen op plaatsen waar nog zomertortels voorkomen landelijk worden uitgerold, waarmee de voedselbeschikbaarheid voor zomertortels ter plekke wordt hersteld. Het uiteindelijke doel is om hiermee de achteruitgang van de zomertortel in Nederland een halt toe te roepen
​Waar?
Dit onderzoek wordt uitgevoerd in 2 studiegebieden op Walcheren, Zeeland.
-
Eén van deze studiegebieden ligt tussen Westkapelle en Zoutelande.
-
De tweede rondom Oostkapelle.
​
Hieronder zijn de beoogde studiegebieden weergegeven, rekening houdend met de locaties van territoriale zomertortels en hun actieradius bij het zoeken naar voedselbronnen.
​
Wat?
​
Kleine foerageervelden worden opgezet en nauwlettend in de gaten gehouden op het land van de deelnemende grondeigenaren. Een op maat gemaakt zaadmix- en beheerregime zal worden getest om te onderzoeken hoe velden het beste kunnen worden beheerd om de beschikbaarheid van zaad te
​
maximaliseren en de open vegetatiestructuur te behouden die zomertortels nodig hebben.
Naast het nauwlettend volgen van de vegetatiegroei op testvelden, geeft een combinatie van cameravallen, veldwaarnemingen en 8 GPS-zenders ons inzicht in het gebruik ervan door zomertortels.
​
Het succes van velden zal worden bepaald door de vraag of ze worden gebruikt door zomertortels. De omvang van hun succes zal worden beoordeeld op basis van de GPS-zendergegevens: deze informatie zal ons de intensiteit vertellen waarmee de testvelden worden gebruikt.
​
Dit onderzoeksproject wordt financieel ondersteund door Provincie Zeeland, Vogelbescherming Nederland
en Het Zeeuwse Landschap.
Het wordt uitgevoerd door en in samenwerking met Vogelbescherming Nederland, SOVON Vogelonderzoek Nederland, Poldernatuur Zeeland, Provincie Zeeland, Het Zeeuwse Landschap en Vreugdentil Ecologie.
